چرا بادام کوهی مصرف کنیم؟
آیا با بادام کوهی و خواص بی‌نظیر آن آشنا هستید؟ گنجینه‌ای پنهان در دل طبیعت!
بادام‌کوهی، این دانه روغنی کوچک اما پرخاصیت، یکی از شگفت‌انگیزترین هدایای طبیعت به شمار می‌رود. برخلاف بادام‌های پرورشی که بیشتر در باغات یافت می‌شوند، بادام‌کوهی به‌صورت خودرو در مناطق کوهستانی و دشت‌ها رشد می‌کند و به همین دلیل، مقاومت بیشتری نسبت به شرایط سخت محیطی دارد. این مقاومت، خواص بی‌نظیری را در این دانه کوچک به ارمغان آورده است.
با ما در مجله بی اُرگانیک همراه باشید با چکیده مقالات علمی درباره بادام کوهی.
معرفی بادام کوهی
بادام‌کوهی، درختچه ای همیشه سبز و باارزش، بومی ایران و افغانستان است. این گیاه نقش مهمی در پوشش گیاهی مناطق کوهستانی زاگرس ایفا می‌کند.
جلوه گری در جنگل های زاگرس:
جنگل‌های طبیعی و زیبای زاگرس در استان‌های فارس، خوزستان، کرمان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، سیستان و بلوچستان، خراسان و اصفهان، به واسطه حضور این درختچه بی نظیر، جلوه ای خاص یافته اند.
نام های محلی و آغاز بهار:
بادام‌کوهی با نام های محلی گوناگونی مانند الوک، بادامک، جرگه و بایم شناخته می‌شود و از نخستین گیاهانی است که نویدبخش بهار است. در برخی مناطق استان کرمان، این درخت حتی در اواخر دی ماه به گل می نشیند.
سازگاری با شرایط سخت:
در بازه زمانی بهمن، اسفند و اوایل بهار، شاهد افزایش سطح برگ های سبز هستیم. اما پس از تشکیل دانه و میوه، برگ ها تحلیل رفته و فرآیند فتوسنتز بیشتر توسط ساقه های سبز رنگ انجام می شود. این سبزی ساقه ها، نور خورشید را بازتاب داده و جذب گرما را در تابستان کاهش می دهد. در نتیجه، نیاز به آب کم شده و مقاومت گیاه در برابر کم آبی افزایش می یابد.
فصل برداشت و مناطق رویش:
میوه سبز و پرزدار بادام‌کوهی، با نزدیک شدن به اواخر تابستان خشک و شکافته می شود؛ در این زمان، میوه ارزشمند بادام کوهی قابل برداشت است. در استان کرمان، شهرستان‌های بافت، ارزوئیه، رابر و مناطق سردسیر جیرفت و شهربابک، میزبان سطح وسیعی بالغ بر 450 هزار هکتار از درختچه های بادام کوهی هستند.
موارد استفاده:
میوه، ریشه، صمغ و روغن بادام کوهی، دارای خواص غذایی، دارویی و صنعتی فراوانی است. در استان کرمان، بادام کوهی شیرین شده به عنوان یک مغز آجیلی مصرف می شود.
کاربردهای صنعتی و غذایی:
میوه رسیده بادام کوهی دارای مغز تلخ و مقدار زیادی روغن است. به دلیل تحمل درجه حرارت بالا و فشار زیاد، روغن آن به عنوان روغن مکمل در صنعت هوافضا نیز کاربرد دارد.
ارزش غذایی بالای روغن بادام کوهی:
27 درصد مغز بادام‌کوهی را روغن تشکیل می دهد که 88 درصد آن را اسیدهای چرب غیراشباع تشکیل می دهند. اسید اولئیک حدود 63 درصد اسیدهای چرب غیراشباع را شامل می شود. درصد روغن های اشباع (مضر) بادام کوهی ناچیز است و این ویژگی ها باعث برتری این روغن از نظر تغذیه ای و پایداری اکسایشی نسبت به روغن زیتون شده است.
کاربردهای طبی و دارویی بادام کوهی:
بادام کوهی، با خواص شگفت‌انگیز خود، کاربردهای متنوعی در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی دارد. در اینجا به برخی از مهم‌ترین کاربردهای این گیاه ارزشمند اشاره می‌کنیم:
صنایع غذایی:
- صمغ بادام‌کوهی: در تولید شیرینی‌جات و حلوا، به عنوان طعم‌دهنده و قوام‌دهنده استفاده می‌شود.
- خوشبوکننده دهان و دندان: صمغ این گیاه، به دلیل عطر مطبوع، در ساخت خوشبوکننده‌های دهان و دندان کاربرد دارد.
طب سنتی و دارویی:
- کاهش قند و چربی خون: عصاره بادام‌کوهی به دلیل دارا بودن تانن‌ها، فنول‌ها و فلاونوئیدها، در طب سنتی برای کاهش قند و چربی خون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- بهبود عملکرد دستگاه گوارش: روغن بادام کوهی خاصیت ملین دارد و به پیشگیری از بیماری‌های دستگاه گوارش کمک می‌کند.
- تسکین خارش‌های پوستی و تناسلی: امولسیون روغن بادام کوهی در رفع خارش‌های جلدی و دستگاه تناسلی زنان بسیار مؤثر است.
- درمان ترک دست و پا: روغن بادام‌کوهی برای درمان ترک‌های ناشی از سرما و گرما در دست و پا مفید است.
مراقبت از پوست و مو:
- رفع لکه‌های پوستی و جلوگیری از پیری زودرس: کوبیده مغز هسته بادام کوهی همراه با شیر یا سرکه، برای رفع لکه‌های پوستی و جلوگیری از پیری زودرس پوست استفاده می‌شود.
- تسکین سردرد و میگرن و تقویت بینایی: ضماد کوبیده مغز بادام کوهی به همراه سرکه، برای تسکین سردرد و میگرن و تقویت بینایی مفید است.
- درمان موخوره: روغن بادام کوهی برای درمان موخوره نیز کاربرد دارد.
سایر خواص و فواید بادام کوهی تلخ:
با وجود طعم تلخ اولیه، بادام‌کوهی تلخ سرشار از مواد مغذی است. این بادام‌ها حاوی مقادیر قابل توجهی از پروتئین، فیبر، ویتامین E و مواد معدنی مانند منیزیم، کلسیم و آهن هستند. برخی از خواص بالقوه بادام کوهی تلخ عبارتند از:
- تقویت سیستم ایمنی: ویتامین E موجود در بادام‌کوهی تلخ، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
- حفظ سلامت قلب: چربی‌های غیراشباع موجود در این بادام‌ها، می‌توانند به کاهش کلسترول بد خون و حفظ سلامت قلب کمک کنند.
- بهبود عملکرد مغز: منیزیم موجود در بادام کوهی تلخ، نقش مهمی در بهبود عملکرد مغز و حافظه ایفا می‌کند.
- منبع انرژی: بادام کوهی تلخ، منبع خوبی از انرژی است و می‌تواند به رفع خستگی و افزایش فعالیت بدنی کمک کند.
شیرین‌سازی بادام کوهی تلخ
بادام‌کوهی تلخ،پس از شیرین شدن، یک آجیل بومی با طعمی بی‌نظیر است. این بادام‌ها که با نام “اللـه تَرَک” نیز شناخته می‌شوند، در نگاه اول به دلیل طعم تلخ قوی‌شان غیرقابل مصرف به نظر می‌رسند، اما با گذراندن فرآیندی دقیق و زمان‌بر، به یک خوراکی لذیذ و پرطرفدار تبدیل می‌شوند.
مراحل فرآوری بادام کوهی تلخ:
- برداشت: بادام‌های کوهی تلخ در فصل پاییز برداشت می‌شوند. انتخاب زمان مناسب برداشت، نقش مهمی در کیفیت نهایی محصول دارد.
- شستشو: پس از برداشت، بادام‌ها به دقت شسته می‌شوند تا گرد و غبار و ناخالصی‌های موجود از بین بروند. این مرحله اولیه، اولین گام در کاهش تلخی بادام‌ها است.
- خیساندن: بادام‌ها به مدت چند روز در آب خیسانده می‌شوند. در این مدت، آب چندین بار تعویض می‌شود تا میزان بیشتری از ترکیبات تلخ از بادام‌ها خارج شود. این مرحله حیاتی، طعم نهایی محصول را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- جوشاندن: بادام‌های خیسانده شده، در آب جوشانده می‌شوند. جوشاندن باعث می‌شود که باقی‌مانده ترکیبات تلخ نیز از بین بروند و بافت بادام‌ها نرم‌تر شود.
- خشک کردن: پس از جوشاندن، بادام‌ها در آفتاب یا با استفاده از دستگاه‌های خشک‌کن، خشک می‌شوند. خشک کردن، رطوبت بادام‌ها را کاهش داده و از فساد آن‌ها جلوگیری می‌کند.
- شیرین‌سازی (اختیاری): در برخی مناطق، برای شیرین‌تر کردن بادام‌ها، آن‌ها را در محلول آب و نمک قرار می‌دهند. این کار باعث می‌شود که طعم تلخ باقی‌مانده نیز از بین برود و طعم دلپذیری به بادام‌ها ببخشد.
چرا بادام کوهی تلخ را انتخاب کنیم؟
- محصولی طبیعی و ارگانیک: بادام‌کوهی تلخ به صورت خودرو در طبیعت رشد می‌کند و معمولاً بدون استفاده از سموم و کودهای شیمیایی برداشت می‌شود.
- طعمی منحصر به فرد: فرآیند فرآوری بادام‌کوهی تلخ، طعمی خاص و متمایز به آن می‌بخشد که با سایر انواع بادام متفاوت است.
- ارزش غذایی بالا: بادام کوهی تلخ، منبع غنی از مواد مغذی است و می‌تواند به تامین نیازهای بدن کمک کند.
- حمایت از جوامع محلی: خرید بادام کوهی تلخ، به حمایت از جوامع محلی و رونق اقتصادی مناطق کوهستانی کمک می‌کند.
نکات مهم در خرید و مصرف بادام کوهی تلخ:
- از خرید بادام کوهی تلخ از فروشندگان معتبر اطمینان حاصل کنید.
- به رنگ و بوی بادام‌ها توجه کنید. بادام‌های تازه باید رنگ روشن و بوی مطبوعی داشته باشند.
- قبل از مصرف، بادام‌ها را به خوبی بررسی کنید و از عدم وجود هرگونه آلودگی یا حشره اطمینان حاصل کنید.
- مصرف بادام کوهی تلخ را به تدریج افزایش دهید تا بدن به آن عادت کند.
- در صورت داشتن هرگونه حساسیت غذایی، قبل از مصرف بادام کوهی تلخ با پزشک خود مشورت کنید.
احتیاط
_این دانه پرخاصیت (بادام کوهی) طبع بسیار گرم و خشکی دارد و در مصرف زیاد آن به خصوص در کودکان باید احتیاط کرد.
با رعایت این نکات، می‌توانید از طعم بی‌نظیر و خواص فراوان بادام کوهی تلخ لذت ببرید و از این گنجینه پنهان کوهستان بهره‌مند شوید.
